2. Aanpak kiezen werkvorm

Meer informatie over kiezen werkvorm

1. Doel

Het doel van het kiezen van een werkvorm ter voorbereiding op een retrospective is om de juiste structuur en sfeer te creëren waarin het Scrumteam kan reflecteren op de afgelopen sprint. Door een passende werkvorm te selecteren, wordt samenwerking gestimuleerd, openheid bevorderd en ontstaat er ruimte voor constructieve feedback en verbeterideeën.

2. Subdoelen

• Bepaal het doel van de retrospective (reflectie, verdieping of verbetering).

• Analyseer de samenstelling en dynamiek van het team.

• Evalueer de vorige retrospective en de effecten van genomen acties.

• Selecteer een werkvorm die aansluit bij het doel en de situatie.

• Zorg voor variatie en energie in de bijeenkomst.

• Bereid materialen en hulpmiddelen voor (zoals post-its of digitale borden).

3. Fasen

1. Bepaal het doel van de retrospective:

   • Stel vast wat het Scrumteam deze keer wil bereiken. Gaat het om het identificeren van obstakels, vieren van successen of verdiepen van samenwerking? Het doel bepaalt de keuze van de werkvorm.

2. Analyseer de teamsituatie:

   • Reflecteer op de teamdynamiek. Is er sprake van spanning of juist een ontspannen sfeer? Bij een gespannen team kan een speelse of creatieve werkvorm helpen om veiligheid te creëren, terwijl bij een goed functionerend team een analytische aanpak beter past.

3. Evalueer de vorige retrospective:

   • Bekijk welke acties zijn opgevolgd. Als de vorige sessie te weinig concrete resultaten opleverde, kies dan nu een werkvorm die nadruk legt op actie en opvolging.

4. Selecteer een passende werkvorm:

   • Voorbeelden van werkvormen:

     • Start, Stop, Continue: Eenvoudig en effectief voor concrete verbeteringen.
       Zie: Retromat – Start Stop Continue

     • Mad, Sad, Glad: Richt zich op emoties en betrokkenheid.
       Zie: FunRetrospectives – Mad Sad Glad

     • Sailboat: Visualiseert wat het team vooruit helpt en wat tegenwind veroorzaakt.
       Zie: Retromat – Sailboat

     • 4L’s (Liked, Learned, Lacked, Longed for): Geschikt voor reflectie en leermomenten.
       Zie: FunRetrospectives – 4Ls

     • Timeline retrospective: Helpt gebeurtenissen te analyseren over de hele sprint.
       Zie: Retromat – Timeline

   • De Scrum Master begeleidt de keuze en motiveert waarom deze past bij het sprintdoel en de huidige teamfase.

5. Bereid de uitvoering voor:

   • Verzamel materialen en bepaal de indeling van de sessie (opening, reflectie, conclusies, acties).

   • Denk aan tijdsindeling en energizers om de aandacht vast te houden.

   • Kondig eventueel het thema van de retrospective van tevoren aan zodat teamleden kunnen nadenken.

6. Check de aansluiting bij Scrumprincipes:

   • De gekozen werkvorm moet transparantie, inspectie en aanpassing ondersteunen — de drie pijlers van empirisch werken in Scrum.

Correctieve feedback tijdens de uitvoer

• Als de gekozen werkvorm te weinig interactie oplevert, pas dan ter plekke de aanpak aan (bijv. opsplitsen in kleine groepjes of vragen herschrijven).

• Wanneer teamleden terughoudend zijn, gebruik dan stille brainstorms of digitale borden om iedereen een stem te geven.

• Vermijd werkvormen die te veel nadruk leggen op fouten; focus op leren en verbeteren.

Tips voor efficiënt gebruik van werkvormen

• Varieer regelmatig om sleur te voorkomen.

• Sluit de werkvorm aan op de teamvolwassenheid en sprintcontext.

• Gebruik korte energizers om de concentratie vast te houden.

• Documenteer kort welke werkvorm gebruikt is en wat het effect was, zodat je later kunt terugkijken.

• Bespreek met het team wat goed werkte en wat niet, om samen te leren.

---

Volgende stap: Uitleg feedback geven