Wat is het aangeven van grenzen tijdens het opstellen van teamafspraken?
Het aangeven van grenzen tijdens het opstellen van teamafspraken betekent dat teamleden duidelijk maken wat voor hen wel en niet acceptabel is in de samenwerking. Dit kan gaan over communicatie, werkdruk, rolverdeling, bereikbaarheid of persoonlijke waarden. Door grenzen bespreekbaar te maken, voorkom je misverstanden, overbelasting en frustratie binnen het team.
In een SCRUM-context gebeurt dit vaak in de eerste sprint of bij de start van een nieuw team, wanneer de teamafspraken worden opgesteld. Duidelijke grenzen zorgen voor een veilig werkklimaat en versterken de samenwerking.
Casus
Een nieuw Scrumteam maakt afspraken over samenwerking. Een developer geeft aan dat hij na werktijd niet bereikbaar wil zijn voor niet-dringende zaken. De Scrum Master stelt voor om spoedgevallen te definiëren, zodat het team weet wanneer contact buiten werktijd wel gepast is. Door deze grens expliciet te maken, ontstaat duidelijkheid en wederzijds respect.
Hoe zit het aangeven van grenzen in elkaar?
Het proces van aangeven van grenzen bestaat uit drie stappen: bewustwording, communicatie en afstemming.
Bewustwording
Teamleden denken na over hun persoonlijke en professionele grenzen. Dit kan gaan over:
-
Werkdruk: “Ik wil maximaal één grote taak tegelijk hebben.”
-
Tijd: “Ik werk niet na 17:00 uur.”
-
Communicatie: “Ik vind het lastig als feedback te direct gegeven wordt.”
-
Taken: “Ik wil niet verantwoordelijk zijn voor besluitvorming buiten mijn rol.”
Communicatie
Grenzen worden open besproken tijdens het overleg over teamafspraken. Hierbij is het belangrijk om te communiceren vanuit jezelf, niet als verwijt naar anderen.
Voorbeeld:
-
“Ik merk dat ik minder effectief ben als ik vaak gestoord word.”
-
“Ik heb ruimte nodig om feedback eerst te verwerken voor ik reageer.”
Afstemming
Het team onderzoekt samen hoe de grenzen van iedereen kunnen worden gerespecteerd zonder de samenwerking te belemmeren. Soms betekent dit compromissen zoeken of afspraken concreet maken in gedrag:
-
“Tijdens de focusblokken tussen 9:00 en 11:00 uur gebruiken we geen chat.”
-
“We bespreken feedback altijd 1-op-1 en niet via het teamkanaal.”
Hoe gebruik je het aangeven van grenzen tijdens het opstellen van teamafspraken?
Het aangeven van grenzen draagt bij aan gezonde samenwerking en voorkomt conflicten. Binnen SCRUM worden grenzen niet éénmalig besproken; ze kunnen worden herzien tijdens retrospectives wanneer blijkt dat afspraken niet goed werken of spanning opleveren.
Praktische toepassing:
-
Reflecteer vooraf: waar liggen jouw grenzen op het gebied van werktempo, communicatie en verantwoordelijkheden?
-
Geef grenzen tijdig aan, liever preventief dan pas bij problemen.
-
Leg samen vast hoe het team omgaat met elkaars grenzen.
-
Evalueer regelmatig of de gemaakte afspraken nog passen bij de teamdynamiek.
Casus
Tijdens de eerste sprint merkt een teamlid dat hij regelmatig wordt gestoord tijdens het programmeren. In de volgende retro geeft hij dit aan en stelt hij voor om gezamenlijke “stilteblokken” in te voeren. Het team stemt hiermee in, en de afspraak wordt toegevoegd aan het teamdocument.
Mogelijke uitwerking van de casus
-
Grens: ongestoord kunnen werken.
-
Afspraken: vaste stilteblokken inplannen.
-
Verwacht effect: meer concentratie en minder stress.
Tips voor het effectief aangeven van grenzen
-
Gebruik ik-boodschappen: “Ik voel…” of “Ik heb nodig…” in plaats van “Jij doet…”
-
Wees concreet: beschrijf gedrag of situaties, niet alleen gevoelens.
-
Toon begrip voor de grenzen van anderen.
-
Herzie grenzen regelmatig; teams en situaties veranderen.
-
Zorg dat grenzen bijdragen aan een gezonde balans tussen werk en privé.
Volgende stap: Uitleg afstemmen op behoeften omgeving